Bez kategorii,  Członkowie,  Interpretacje,  Nowości,  Opinie,  zmiany w przepisach

Nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych cz. 6 – udziały i wpisowe

Wpadła mi dzisiaj w ręce gazeta, w której jedna ze spółdzielni mieszkaniowych opublikowała informację o ostatniej zmianie w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych podając, że aby ubiegać się o status członka, w sytuacji gdy chodzi o członkostwo dobrowolne, należy złożyć deklaracje a także uiścić wpisowe i udziały.

Jest to jedna z interpretacji z jakimi można się ostatnio spotkać ale w mojej ocenie jest ona całkowicie chybiona i pozbawiona podstaw prawnych. Jej stosowanie może rodzić spore ryzyko sporów sądowych. Obawiam się, że może też wpływać negatywnie na wizerunek spółdzielni.

Zatem świadom fali hejtu jaka tym razem może mnie spotkać wyjątkowo nie ze strony spółdzielców a ze strony niektórych spółdzielni, śpieszę wyjaśnić swoje stanowisko.

Przy wyjaśnianiu tego problemu nie obejdzie się niestety bez cytowania przepisów. W pierwszej kolejności należy wskazać „winowajcę”, a jest nim art 3 ust. 3 ze zn. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, który stanowi:

 „Członkiem spółdzielni może być osoba, która nabyła prawo odrębnej własności lokalu. Właścicielowi lokalu, który nie jest członkiem spółdzielni, przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni. Przepis art. 16 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze stosuje się odpowiednio.”

Dalej przejdźmy do przywołanego art. 16 Prawa spółdzielczego, w którym z kolei czytamy:

§ 1. Warunkiem przyjęcia na członka jest złożenie deklaracji. Deklaracja powinna być złożona pod nieważnością w formie pisemnej. Podpisana przez przystępującego do spółdzielni deklaracja powinna zawierać jego imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania, a jeżeli przystępujący jest osobą prawną – jej nazwę i siedzibę, ilość zadeklarowanych udziałów, dane dotyczące wkładów, jeżeli statut ich wnoszenie przewiduje, a także inne dane przewidziane w statucie.

§ 2. W formie pisemnej deklaruje się także dalsze udziały, jak i wszelkie zmiany danych zawartych w deklaracji.

§ 3. Członek może w deklaracji lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu złożonym spółdzielni wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie należy do spadku.

Przeczytanie tylko i wyłącznie ww. dwóch przepisów może prowadzić do wniosku, że udziały w tym przypadku pozostają i spółdzielnie mogą ich żądać.

Dlaczego mam odmienne zdanie ?

Postaram się wyjaśnić to w miarę czytelnie choć nie będzie to proste. Wróćmy do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Mamy w niej również zapis:

art. 1

ust. 7  W zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2017 r. poz. 1560), z zastrzeżeniem ust. 8 i 9.

ust. 8. Przepisów ustawy wymienionej w ust. 7, dotyczących wystąpienia ze spółdzielni, wykluczenia ze spółdzielni i wykreślenia z rejestru członków spółdzielni, nie stosuje się. Osoba będąca założycielem spółdzielni oraz właściciel lokalu będący członkiem spółdzielni może wystąpić z niej za wypowiedzeniem.

ust. 9. Nie stosuje się przepisów ustawy wymienionej w ust. 7 dotyczących udziałów i wpisowego, a także przepisów dotyczących obowiązku złożenia deklaracji w celu przyjęcia w poczet członków spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 3.

Podsumowując, zasadą jest stosowanie ustawy prawo spółdzielcze a wyjątkiem jest jej niestosowanie m.in. do wpisowego i udziałów jednakże stosuje się odpowiednio art. 16 (patrz wyżej jego treść).

Teraz trochę wiedzy ogólnej z I-go roku prawa, przedmiot nazywał się „Wstęp do prawoznawstwa”

W prawie polskim istnieje coś takiego jak zasada określoności przepisów prawa, jest ona wywodzona z art. 2 Konstytucji RP i jak ocenił Trybunał Konstytucyjny ma ona charakter zasady prawa. Z zasady tej wynika obowiązek konstruowania przepisów prawnych w sposób przejrzysty i zrozumiały dla jej adresatów. Jest to jednen z  istotnych elementów definiujących demokratyczne państwo prawa.

Przejawem realizacji zasady określoności przepisów prawa jest formułowanie przepisów w sposób poprawny pod względem językowym i logicznym a także w sposób precyzyjny, tak aby intencja ustawodawcy nie budziła u jej adresatów wątpliwości.

Omawiana zasada nie uniemożliwia zabiegów zmierzających do osiągnięcia skrótowości prawnej. Jednym z nich jest właśnie użycie sformułowania „stosuje się odpowiednio”. Co więcej stosowanie tego sformułowania jak podkreśla się w literaturze i orzecznictwie ma służyć również osiągnięciu spójności tego tekstu prawnego.

Stosując powyższą zasadę, fundamentalną w polskim orzecznictwie i piśmiennictwie, wyodrębnia się  3 przypadki odpowiedniego stosowania przepisów prawa przy zapisie ustawowym: „stosuje się odpowiednio” i tak:

1) stosuje się przepis wprost bez żadnych zmian do zakresu innego zagadnienia lub
2) stosuje się przepis z pewnymi zmianami do zakresu innego zagadnienia lub też
3) przepis nie może być w ogóle stosowany do zakresu innego zagadnienia ze względu na bezprzedmiotowość lub sprzeczność z przepisami właściwymi dla tego innego zagadnienia.

Aby wybrać jedną z 3 ww. możliwości trzeba przyjrzeć się całemu aktowi prawnemu tak aby zachować przy skrótowości zasadę spójności.

Wróćmy do naszej ustawy Prawo spółdzielcze. Poza art. 16 mamy w tej ustawie jeszcze kilka przepisów traktujących o udziałach, są nimi: art. 16a o dziedziczeniu udziałów, art. 20 szczegółowo określający udziały i wkłady, art. 21 traktujący o zwrocie udziałów, art. 27 o egzekucji i jeszcze kilka innych. Niewątpliwie tych przepisów nie można stosować gdyż mówi o tym wprost cytowany wyżej art. 1 ust. 9.

W mojej ocenie nie mogąc stosować tych przepisów a jednocześnie żądając wkładów od nowych członków doszlibyśmy do absurdalnych rozwiązań. Przede wszystkim musielibyśmy założyć, że jest to wpłata bezzwrotna bo nie ma przepisów o zwrocie udziałów. (o tym kiedyś będzie odrębny wpis bo temat jest mocno kontrowersyjny, jeśli nie najbardziej w tej nowelizacji)

Dlatego stosowanie art. 16 Prawa spółdzielczego wprost, czyli stosując 1 przypadek „odpowiedniego stosowania”, w moim przekonaniu przeczyłoby zasadzie określoności przepisów prawa, zasadzie spójności i założenia, iż ustawodawca pomimo wszystko jest jednak racjonalny. Taką racjonalność zakłada się przy wybieraniu sposobu interpretacji. Dlatego w mojej ocenie należy zastosować przypadek 2 interpretacji odpowiedniego stosowania przepisów.

Co do wpisowego to ja osobiście nie znajduję żadnego przepisu pozwalającego na jego pobieranie.

Niestety problemy  związanych z praktycznym stosowaniem przepisów, które należy „stosować  odpowiednio” są bardzo liczne o czym świadczy baardzo bogate orzecznictwo sądów a także Trybunału Konstytucyjnego.

Oczywiście nie muszę mieć racji bo rację przesądza sąd w konkretnej sprawie ….a niezbadane są wyroki sądów 🙂

Nie mniej jednak takiej interpretacji gotów jestem bronić.

 

24 komentarze

  • Marcus

    BARDZO ciekawe spojrzenie na ten problem. I dosyć spójne z doktryną prawa. Ponieważ myślę, że jest ono „po myśli” Pani Senator, autorki tych poprawek, więc go Jej podesłałem.

    • Ryszard Stolarz

      Sympatyczne, że ostatecznie ktoś kto mnie uważa za wroga nr 1 pisze pozytywny komentarz. Tak na marginesie może wyjaśni mi Pan podstawy prawne umieszczenia mojego zdjęcia na Pańskiej stronie ? Wisi tam już od 3 lat a nie przypominam sobie, żeby ktoś mnie pytał o zgodę.

      • Marcus

        1) A któż u licha Panu wmówił, jakoby był Pan dla mnie, dla Nas, „wrogiem Nr1”? A na pewno nie upoważnia Pana do tego stwierdzenia to, że staliśmy po przeciwnych stronach przed sądem. Ja, My, wiemy jakie są obowiązki pełnomocnika procesowego, a Pan jeszcze nie nie może być „do szpiku kości przesiąknięty” miazmatami „lobby prezesowskiego”.
        2) Zdjęcie – Nie odważę się pouczać Pana odwoływaniem się do wyroków sadów, a dotyczących publikacji wizerunków osób publicznych, lub UZNANYCH ZA ZRÓWNANE Z NIMI, na prywatnych blogach.

        • Ryszard Stolarz

          ad. 2) Może się Pan a może Pani odważy ujawnić i podyskutujemy poza forum bloga. Tu nadmienię tylko, że myli Pan pewne pojęcia. Czym innym jest rozpowszechnianie wizerunku (tu osoby publicznej) a czym innym jest prawo do utworu jakim jest zdjęcie. Zdjęcie, które Pan udostępnił nie zostało przez Pana wykonane. Jeśli byłby to link do zdjęcia to nie byłoby większego problemu ale to zdjęcie zostało skopiowane i umieszczone w innym miejscu bez zgody autora.

        • onufry

          Jeszcze jedno. Moim zdaniem naciągnął Pan interpretację art.1 ust.9. Ja interpretuję ją prosto:
          Nie stosujemy zapisów UPS dotyczących deklaracji, wpisowego, udziałów, w tym art. 16a,20,21,27 do osób, które wymienione są w zamkniętych katalogach członków w art.3 znowelizowanej UoSM. Do wszystkich innych osób, o które się Pan tak zmartwił, ten zapis, o nie działaniu UPS nie ma zastosowania. Co Pan na to ?

          • Ryszard Stolarz

            Czy to jest proste tłumaczenie to bym polemizował. Wszak art. 3 mówi też o członkostwie dobrowolnym. Gdzie wskazówka aby go rozdzielić na potrzeby art. 1 ust 9 ?

          • onufry

            Ja bym ujął to tak:
            art.1ust.9 nie stosuje się UPS co do deklaracji, wpisowe i udziałów z zastrzeżeniem, że dotyczy to osób opisanych w art.3. Ponieważ w art.3, w zamkniętych katalogach nie ma właścicieli, ale nie są też pozbawiani członkostwa z mocy ustawy w chwili jej wejścia w życie, a tylko w szczególnych sytuacjach to by osłabić to działanie (umożliwić powrót lub wejście nabywcy) wprowadzono ust.3 zn.1. Bo to osoby z pogranicza, wymieniane w ustawie, ale nie w katalogu członków z automatu. Brak tu rzeczywiście wpisowego i można się czepiać, że go od nich pobierać nie można. Ale skoro obowiązuje ich UPS i art.2 tej ustawy czyli statut to może jednak i wpisowe muszą płacić. Z pewnością można było to napisać prostszym językiem.

      • onufry

        Napiszę tutaj, bo dalej zawęża. W formie pytania : co stoi na przeszkodzie by sprawy ujęte w art. 16a, 20, 21 i 27 UPS były ujęte w statucie ? Fakt, że zostały usunięte nakazy czy ograniczenia ustawowe nie stoją na przeszkodzie by stosować art.2 UPS – przepisy zarejestrowanego statutu ?
        Uważam wręcz, że to jednak 1) i zarejestrowany statut to właściwa interpretacja. W czyim interesie ? To już nie mnie „sądzić”. Wydaje mi się, że w interesie „spółdzielców nie wyodrębnionych” jeżeli 108b nie działa jako element podziału majątku spółdzielni ze wspólnotą.

  • onufry

    Troszkę nie na ten temat, ale na bazie dzisiejszych uwag. „Stosuje się odpowiednio” napisał Pan:”1) stosuje się przepis wprost bez żadnych zmian do zakresu innego zagadnienia lub”. To dlaczego uznał Pan w swoim czasie, że art.108b PS nie można stosować do podziału majątku spółdzielni ze wspólnotą, która się z niej wyodrębnia ?
    A co do dzisiejszej interpretacji ( rozumiem , że to 3) to wniosek jest prosty: zamieszczony przepis o stosowaniu art.16 PS jest pusty. Zamieszczony bez potrzeby. Żeby utrudnić czytanie ustawy laikowi :). Czyli ustawodawca popełnił gafę. Lub, że jednak Pańska obrona dzisiejszego stanowiska może być trochę trudna :). Bo można by zapisać samo zdanie nr 1 z 1.9, bez dopisku z zastrzeżeniem art.3. Skoro jest ten dopisek to i wpisowe się pojawia 🙂

    • Ryszard Stolarz

      Taka jest moja interpretacja. Są 3 możliwości interpretacji i w oparciu o całość przepisów uważam, że 3 przypadek powoduje zachowanie „jako takiej” spójności.
      Żeby nie było wątpliwości uważam, że nowela jest przygotowana niechlujnie i bez zachowania podstawowych zasad legislacyjnych.

      • onufry

        Wychodząc z tych samych przesłanek – spójności i logiki zamieszczania przepisów w ustawie uważam, że bardziej logiczne jest tłumaczenie wg 1) lub 2). Niechlujstwo jest pewnym.
        Bez odesłania do art.3 w art.1.9 nie ma potrzeby zamieszczania kolejnych przepisów. Pańskie rozumowanie jestem gotów zaakceptować jedynie do tego miejsca. Że ustawodawca chciał podkreślić, że członkostwo nie wymaga wpisowego i udziałów. Tylko po co to akurat tak podkreślać ? Pojawienie się w art.3 ust 3 zn 1 odesłania do konkretnego art. UPS oznacza, że ustawodawca nie miał tego na myśli co Pan teraz przedstawił. W tym miejscu zaczyna się moja niezgoda na takie rozumienie tych przepisów. Bez odesłania do art.16 mógłbym się z Pańskim tokiem rozumowania ostatecznie zgodzić. W Pańskim toku rozumowania błąd, moim zdaniem, polega na tym, że cała konstrukcja art.1.9, z zastrzeżeniem art.3 służy wyłączeniu art 16 UPS. A jednocześnie sam Pan twierdzi, że artykuł ten jest już wyłączony z działania, podobnie jak inne artykuły UPS dotyczące udziałów, na samej podstawie art.1.9 bez zastrzeżenia. Ergo zastrzeżenie jednak miało jakiś cel. Inny niż Pan sugeruje.
        Co nie znaczy, ze nie podzielam Pańskich uwag o sprzecznościach. Ale uważam, że wniosek końcowy jest chybiony. Może dalej idący wniosek, że ze względu na niechlujstwo nowelizację należałoby uchylić w całości w zakresie dotyczącym przepisów o członkostwie byłby do przyjęcia ? Tylko czy słuszny z moralnego punktu widzenia ?

        • Ryszard Stolarz

          Na początku Pan jednak wskazał tłumaczenie wg 1 lub 2 a ja właśnie wg 2 tłumaczę. Oczywiście im bardziej niechlujne prawo tym większe pole do popisu w interpretacji. Jak napisałem nie uważam, że moje zdanie jest jedyne i nieomylne. Takie prezentuję i tak je uzasadniam. Wspomniał Pan jeszcze o moralnym punkcie widzenia. W takim razie mieszając w to moralność można zapytać, czy moralne jest pobieranie udziałów wiedząc, że nie ma podstaw do ich zwrotu ? A jakie jest Pana zdanie na temat wpisowego ?

          • onufry

            Ja zrozumiałem, że Pańskie rozumowanie oparte jest o 3). Nie mamy obaj monopolu na rację to pewne. Udziały u mnie w spółdzielni zawsze były niskie – 100 zł. Wpisowe ustawowe, ostatnio 500 zł. Przestaliśmy dyskutować o tym 108b, który miałby być podstawą podziału majątku, innego niż fundusz remontowy, spółdzielni przy powstawaniu wspólnot. Jeżeli nie ma podstawy do podziału to podniesienie wpisowego – obecnie nieograniczone, zniechęci wyodrębnionych wchodzących do spółdzielni do zapisu. Tak samo jak tych, którzy odeszli, bo 24 zn 1 czy 26. I majątek będzie pozostałych spółdzielców. Aż zostanie tylko Rada i Zarząd 🙂 i czasami latyfundia. Zwracam uwagę na możliwości powstającej przy takiej, a nie innej interpretacji. Uważam, że uchylenie przepisów o członkostwie w obecnym brzmieniu powinno odbyć się jak najszybciej, ale w drodze pilnej nowelizacji zapisów, by wyeliminować wszelkie wątpliwości – np. ekspektatywa własnościowego. Funkcjonuje czy nie ? Sam zamysł powiązania członkostwa z posiadaniem jakiegokolwiek prawa do lokalu spółdzielczego uważam za trafiony. Zapisy o ustaniu członkostwa, szczególnie ten z art.24 zn1 wymagają jeszcze zastanowienia. Pamięta Pan co napisałem o dwoistości członka, który się wyodrębnił po podjęciu tej uchwały. Jako członek spółdzielni, a nawet członek jej RN może głosować za, a potem jako właściciel przeciw. Może trzeba zapisać wprost utratę członkostwa każdemu kto się wyodrębnił po podjęciu tej uchwały. Albo odwrotnie, że podjęcie uchwały nic nie zmienia w członkostwie, ale członkowie są w trakcie głosowania reprezentowani przez Spółdzielnię ze swoich udziałów we własności. Co chyba naruszałoby prawo własności. Ten z art.26 jest logiczny.

  • Megabajt2017

    Jak przedstawia się problem – pod względem prawnym – publikacji fotografii osób które zamieszczają swoje dane w internecie. Informacja ta jest dostępna teoretycznie dla 3 miliardów internautów w danej chwili. Czy informację taką można określić jako prywatną ? W internecie jest wiele projektów technicznych różnych branż i są ujawnione dane osobowe projektantów łącznie z ich datą urodzenia oraz adresem zamieszkania

  • Grzegorz Ciesiółka

    Panie Ryszardzie,
    uważam że UPS w stanie obecnym będzie nie do obronienia. Dwoistość zapisów. Sprzeczności.
    A przede wszystkim dobcie ideii spółdzielczości jest nie zrozumiałe, patrząc na rozwój spółdzielczości na świecie.
    Przykro że kraj gdzie ta idea była jedną z pierwszych systematycznie dokonuje eutanazji spółdzielczości.
    Na ilość SM w kraju patologie w nich nie stanowią przeważającej grupy.

    Ponad to kolejny raz dla ustawodawcy NIE ISTNIEJĄ małe i mikro Spółdzielnie miejskiej oraz wiejskie – które często są w sytuacji bardzo trudniej.

    Nadmienię że byłem członkiem RN a od dłuższego czasu w Zarządzie takiej SM.

    Pozdrawiam

    • Ryszard Stolarz

      Cóż, ten proces się już zaczął poprzez rozdanie majątku spółdzielni. Od tego czasu twierdzę, że spółdzielnie muszą się nastawić na „przekształcenie” w firmy zarządzające.

  • PAWEL

    Jak to sie ma do nabycia czlonkostwa po osobie zmarlej.dodam ze wystapilem o nabycie spadku po zmarlej matce ktora w momencie podpisania nowego czlonkostwa w sierpniu byla mezatka gdzie we wrzesniu wziela rozeod z mezem o czym nie poinfomowala spoldzielni.chcialbym zostac czlonkiem spoldzielni lecz spoldzielnia powoluje sie na art15 ust 2.ze takowe prawo nie wygaslo iz ex maz ma prawo przede mna synem gdzie nadmiemie nie przebywal i zostal wymeldowany w 1998.takze dodam takze ze moja matka przydzial pierwotny otrzymala jako samotna 1979.slub 1984.rozpad pozycia 1991.rozwod zaoczny na wniosek ex meza 2012.czy wobec powyzszego przysluguje mi prawo czlonkostwa do tego lokalu.prosze o pomoc

  • Dariusz

    Czy uważa Pan, że nowelizacja ustawy o s.m. toruje drogę do stosowania art.410 KC i na tej podstawie żądania zwrotu udziałów członkowskich od spółdzielni, w związku z odpadnięciem podstawy prawnej dot. ich wnoszenia i możliwości wniesienia powództwa w związku z bezzasadnym, wzbogaceniem się.

    • Ryszard Stolarz

      Uważam, że bezpodstawne wzbogacenie tu nie ma zastosowania. Jak znajdę chwilę czasu to napiszę o tym jakiś artykuł. Pozdrawiam

  • wdzięczny za odpowiedź

    Witam. Prośba o opinię w 2 zagadnienieach:
    – czy w związku z nowelizacja ustawy o członkostwie w spółdzielniach można liczyć na zwrot wpisowego?

    – odnośnie zapisu „wysokość wpisowego nie może przekraczać wysokości ¼ minimalnego wynagrodzenia za pracę (…)”. Jeżeli (w 2016r) pobrano ode mnie kwotę 630zł, to chyba ta kwota została przekroczona?

    • wdzięczny za odpowiedź

      EDIT:

      na kwotę 630zł składało się chyba wpisowe + udział. przypuszczam że wpisowe nie podlega zwrotowi, natomiast jeśli chodzi o udział, może jest szansa w związku z zapisem:

      „Od dnia wejścia w życie nowelizacji, czyli od 9 września 2017 r. w spółdzielniach mieszkaniowych likwidacji ulega fundusz udziałowy, bowiem spółdzielnia mieszkaniowa od tego dnia nie ma prawa go prowadzić. Zgromadzone na nim środki to świadczenia nienależne, które w związku z brakiem regulacji podlegają bezzwłocznemu zwrotowi”

  • Marek Milewski

    Dzień dobry,
    W kwietniu 2018 r. SM przysłała mi wezwanie do zapłaty 200 zł tytułu zmienionej ustawy i nabycia jako współmałżonek członkostwa w SM. Wyjaśniono, że z tytułu zostania członkiem SM jestem zobowiązany do jednorazowej opłaty na działalność społeczna i kulturalno-oświatową zgodnie z uchwałą RN z 2008 r. , która określała że osoby przystępujące do spółdzielni obowiązane są. taką opłatę wnieść. Mieszkanie jest o statusie własnościowym.
    Uchwała odnosiła się do stanu prawnego obowiązującego w 2008 r., a ja zostałem członkiem spółdzielni z mocy prawa a nie z własnej woli.
    Czy wobec tego spółdzielnia ma prawo żądać wpłaty tej kwoty.
    MM

  • Ewa Niedziałkowska

    dzień dobry, w 2017 r. w kwietniu zmarła moja mama, która była członkiem spółdzielni, uzyskałam sądowe stwierdzenie spadku po mamie. Wystąpiłam do spółdzielni z pismem o rozliczenie wkładu mieszkaniowego oraz zwrot udziałów członkowskich. Rozliczenie wkładu mieszkaniowego otrzymałam zgodnie ze statutem spółdzielni. Otrzymałam od spółdzielni pismo informujące mnie,że zwrot udziałów nastąpi w 2018 r po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego spółdzielni za 2017 r co nastąpiło w czerwcu 2018 r.Intereweniowałam telefonicznie w spóldzielni pytając kiedy nastąpi zwrot udziałów członkowskich zgodnie z pismem, które otrzymałam od sp-ni. Poinformowano mnie,że od lipca 2018 r. zmieniła się ustawa w związku z czym nie otrzymam zwrotu. Czy prawo działa wstecz, czy mam szansę zwrotu występując na drogę sadową ?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Facebook

Get the Facebook Likebox Slider Pro for WordPress